Architekt – czym się zajmuje i co robi?

Architekt jako zawód pojawiał się w literaturze już w V wieku przed nasza erą, nie jest więc wymysłem współczesności. Najprościej mówiąc architekt zajmuje się szeroko rozumianym projektowaniem, począwszy od mebli poprzez układy miast, skończywszy na czym tylko człowiek sobie wymarzy.

Oczywiście w pojęciu potocznym najczęściej architekt projektuje obiekty budowlane –  m.in. domy jednorodzinne i wielorodzinne, biurowce i inne budynki użyteczności publicznej galerie handlowe, baseny, stadiony i wiele innych. Projektant architekt opracowuje formę i funkcję obiektu budowlanego oraz tworzy projekt architektoniczno-budowlany wraz z zagospodarowaniem działki, na podstawie którego będzie potem wznoszony.

Należy sobie zdawać sprawę, że każdy stojący budynek musiał być wcześniej przez kogoś zaprojektowany i musiano uzyskać na niego zgodę na budowę – PnB (Pozwolenie na Budowę wydawane w formie decyzji administracyjnej), którą zdobywa się właśnie dzięki złożonemu do odpowiedniego urzędu wniosku wraz z kompletnym projektem budowlanym. Oczywiście zdarzają się wyjątki – są to obiekty budowane na podstawie zgłoszenia, które jednak dobrze, żeby miały profesjonalny projekt na podstawie, którego wykonawca wykona go poprawnie i przede wszystkim bezpiecznie.

Jak zostać architektem?

Już w szkole średniej wielu uczniów marzących o byciu architektem chodzi regularnie na kursy rysunku, aby dostać się na studia architektoniczne. Wiele szkół wyższych ma w swojej ofercie kierunek – architektura i urbanistyka, którego ukończenie, uzyskanie tytułu magistra lub magistra inżyniera jest pierwszym krokiem do bycia architektem. Pierwszym, niezbędnym, ale nie jedynym. Chcąc być autonomicznym projektantem należy bowiem uzyskać uprawnienia architektoniczne, tj. budowlane, w specjalności architektonicznej do projektowania najlepiej bez ograniczeń. Żeby to zrobić należy odbyć dwuletnią praktykę zawodową (rok na budowie i rok w biurze), a następnie zdać państwowy egzamin przed Okręgową Izbą Architektów.

Czym są uprawnienia budowlane dla architekta?

Oprócz posiadania uprawnień, by pełnić samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, tj. móc podpisywać projekty i za nie odpowiadać musimy przynależeć do Izby Architektów Rzeczpospolitej Polskiej (IARP) w danym okręgu – izby okręgowe oraz posiadać ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej.

Uprawnienia architektoniczne i wpisanie do Izby Architektów dają możliwość nie tylko projektowania obiektów budowlanych, ale również do kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury, pełnienia nadzoru autorskiego czy inwestorskiego. Te po pełnych studiach i uzyskaniu tytułu magistra inżyniera architekta możemy zrobić w pełnym zakresie, tj. do projektowania bez ograniczeń i sprawdzania projektów.

Natomiast uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjnej czy konstrukcyjno-inżynierskiej dla których jest wiele specjalizacji (drogowa, budowlana, inne) można uzyskać do projektowania, do kierowania robotami lub do projektowania i kierowania robotami. Jednak pełne uprawnienia są tylko dla kierunków na budownictwie. Natomiast po architekturze uprawnienia konstrukcyjne można wykonać /zdać tylko w ograniczonym zakresie.

Architekci w Polsce…

Ile zarabia architekt?

Takie informacje są łatwe do znalezienia w Internecie, jednak jak w każdej branży to ile zarabia dany architekt zależy od jego wykształcenia, doświadczenia, znajomości oprogramowania, specjalizacji, mieście w którym pracuje, a nawet czy jest zatrudniony na umowę o pracę czy na zlecenie i jaką funkcję pełni w firmie. Na pensję wpływa również posiadanie uprawnień budowlanych do projektowania w specjalności architektonicznej.

Według portali i statystyk (money.pl, wynagrodzenia.pl) Miesięczne wynagrodzenie całkowite (mediana – średnia) na tym stanowisku wynosi 5 690 PLN brutto. Co drugi architekt otrzymuje pensję od 4 840 PLN do 7 180 PLN. 25% najgorzej wynagradzanych architektów zarabia poniżej 4 840 PLN brutto. Młodzi architekci zarabiają często do 3500 zł brutto i jest ich około 10%. Szacuje się, iż właściciel pracowni prowadzący działalność gospodarczą może zarabiać od 8 do 15 tys. złotych brutto. Natomiast dla większych spółek i renomowanych pracowni może to być 2,3 lub nawet 4 razy więcej. Ale stanowi to około 3-5% wszystkich architektów.

Jakie są rodzaje architektów?

Standardowo będąc architektem mamy możliwość projektowania różnych obiektów i elementów (kierunki architektura i urbanistyka na Politechnikach nie mają specjalizacji i ukierunkowania), jednak jak w każdej branży, zdobyte doświadczenie i zainteresowania osobiste ukierunkowują pracę na pewne obszary i tak można na przykład wyróżnić:

architekt mieszkaniowy – projektuje szeroko rozumiane przestrzenie mieszkalne i budynki mieszkalne do których należą budynki wielorodzinne (pot. mieszkaniówki, bloki) oraz budynki jednorodzinne, czyli po prostu domy jednorodzinne, ale są często pracownie projektowe specjalizujące się tylko w domach lub tylko w budynkach wielorodzinnych;

architekt komercyjny – ukierunkowuje swoje projekty pod budynki użyteczności publicznej, niemieszkalne, w których niezbędna jest znajomość norm i przepisów chociażby dotyczących wyjść ewakuacyjnych czy komunikacji;

architekci budynków pozostałych – są to różne typy budynków i są architekci specjalizujący się np. w budynkach przemysłowych, medycyny, sportowych, muzealnych, kultury i oświaty, a częstokroć występują biura które specjalizują się tylko w kilku typach budynków lub nawet tylko jednym;

architekt wnętrz – specjalizuje się w projektach wnętrz zarówno prywatnych jak i publicznych, jak biura czy sklepy. Ma bogatą wiedzę na temat materiałów wykończeniowych, tkanin, tekstur, kolorystyki, ale również funkcji i aranżacji pomieszczeń;

architekt ogrodów – zajmuje się najbliższym otoczeniem budynków, skupia się na komunikacji zewnętrznej, takiej jak chodniki, aleje, obiektach jak altany, oczka wodne, ale również na nasadzeniach. Przy tym ostatnim niezwykle ważna jest wiedza na temat roślin, tego jakie powinny mieć stanowisko (lokalizację), czy nawodnienie.

architekt krajobrazu – zajmuje się szeroko rozumianym otoczeniem budynku lub przestrzeniami publicznymi w mniejszej i większej skali oraz architekturą całych miast w kontekście krajobrazowym;

architekt urbanista – zajmuje się projektowaniem i budową miast, pracuje w pracowni urbanistycznej, sporządza plany miejscowe lub pracując w urzędzie lub gminie zajmuje się polityką przestrzenną, planami zagospodarowania oraz warunkami zabudowy.

Jakie są typu architektów?

Architekt w swojej karierze może zajmować się bardzo wieloma rzeczami, elementami i sprawami. Są architekci kreatywni – dyrektorzy artystyczni – tworzący koncepcję budynków od podstaw na podstawie danych wyjściowych, architekci kreślarze – młodzi, na początku kariery tworzący wstępne podkłady, specjaliści BIM (Building Information Modeling) – architekci wprowadzający budynki do 3D i przetwarzający je na dane, architekci prowadzący – architekcie zajmujący się koordynacją projektu, międzybranżową i kontrolujący proces projektowy oraz wielu innych w zależności od zakresu pracy, umiejętności i doświadczenia. Są również architekci będący pracownikami publicznymi zajmującymi się sprawami administracji architektoniczno – budowlanej.

Co potrafi architekt?

Wiele osób mówi, że architekt to nie zawód tylko styl życia. zwłaszcza jeżeli mówimy o architektach kreatywnych czyli tych, którzy wymyślają pierwotną koncepcję obiektu. Są to osoby, które muszą bezustannie dokształcać się, obserwować światowe trendy, inspirować, ale także oceniać i być krytykiem budynków, wnętrz, otoczenia.

Jest to także zawód interdyscyplinarny. Trzeba bowiem umiejętnie łączyć wiedzę z wielu dziedzin, ale także być dobrym socjologiem i psychologiem, aby zaprojektować budynek czy wnętrze idealnie pod potrzeby klienta i przyszłych użytkowników.

Do dziś w wielu krajach architektura jest na wydziałach humanistycznych (uniwersytety), są miejsca, w których architektura jest na uczelniach artystycznych (np. projektowania wnętrz w Polsce jest bardzo popularne na ASP), a w Polsce Architektura Budowlana jest na Politechnikach. Wpływa to na program, nauczanie oraz zdobytą wiedzę, co później wpływa na posiadane umiejętności. Jednakże niezależnie od uczelni architekt musi mieć wykształcenie ścisłe (matematyka, fizyka, w tym budowli, mechanika) i równocześnie humanistyczne (historia, filozofia, ekonomia) oraz też artystyczne (rysunek, fotografia, sztuka, rzeźba, forma).

Architekt DZIŚ!

Dziś architekci – bardziej praktycy niż indywidualiści muszą nabywać coraz to nowych umiejętności, by wykorzystać nowoczesne możliwości techniczne i nadążyć za postępem. Współczesny architekt musi być także nie tylko artystą dbającym o detal i wysoką jakość estetyczną architektury, ale również sprawnym managerem budowlanym, ekonomistą, finansistą i, co najważniejsze, zorganizowanym koordynatorem. I tylko nieliczni oraz najlepsi na początku XXI wieku spełnią te wszystkie wymagania i stworzą obiekty naprawdę wyjątkowe lub przyczynią się w pewien sposób do ich powstania. A dziś architekt winien być również ekologiem, dbać o zrównoważony rozwój oraz myśleć o cyklu życia budynku w związku ze zmianami jakie cały czas zachodzą…

Dlaczego warto zatrudnić architekta?

Na to pytanie można odpowiedzieć krótko – żeby oszczędzić sobie czasu i stresu. Oczywiście mowa tu o sytuacjach, kiedy inwestorzy chcą zminimalizować cenę projektu kupując projekt gotowy np. domu jednorodzinnego lub działając zupełnie na własną rękę budując na zgłoszenie niewielki dom i licząc na inwencję twórczą wykonawcy, co często kończy się słabą architekturą, złą jakością, nieładem przestrzennym i bałaganem urbanistycznym.

W artykule projekt gotowy czy indywidualny: https://biams.pl/indywidualny-projekt-budynku-mieszkalnego-jednorodzinnego/ ukazujemy zalety i wyższość projektu indywidualnego, dopasowanego w porównaniu do adaptowanego gotowca. Jak również zalety zatrudnienia dobrej pracowni architektonicznej i doświadczonych architektów (BIAMS).

Podobnie sprawa ma się z wnętrzami. Jeśli chcemy mieć wiele spraw z głowy, uzyskać kompleksowy projekt, unikając wielu problemów, należy zakupić projekt indywidualny wnętrz i aranżacji od doświadczonego studia projektowania wnętrz: https://biams.pl/wnetrza-lodz-wzorcowy-projekt-wnetrz/

P.S. Dlaczego architekci ubierają się na czarno?

Systematycznie i od strony naukowej sprawę zbadała Cordula Rau. Dziennikarka i zarazem architektka, która sama ubiera się na czarno, zapytała projektantów z całego świata o tę tak istotną dla ich wizerunku kwestię:

Nie ubieram się na czarno

Rem Koolhaas (co jest oczywiście nieprawdą)

Bo życie jest smutne

Albert Speer

Architekci myślą, że w ten sposób unikają deklaracji. Grubi architekci noszą czarny, ponieważ to ich wyszczupla

Will Alsop

Bo nie mają fantazji i wyobraźni

Massimiliano Fuksas

Są w żałobie z powodu wielu niezrealizowanych projektów

Arno Brandlhuber

Spraw zatem nie jest wyjaśniona i nie ma przyczyny naukowej, ale jest to zauważalny trend i często charakterystyczna cecha architektów, choć nie można generalizować…

 

Źródła podrozdziału: muratorplus.pl springer.com archirama.pl

Źródła artykułu: pracuj.pl poradnikpracownika.pl architektpro.pl ddarchitekci.pl

Autorzy: Marta Trzeciak, Marcin Sieradzki